vrijdag 26 maart 2010

Zelfcontrole

Aangezien men er steevast van overtuigd lijkt te zijn dat mensen niet genoeg zelfbeheersing hebben en er dus collectieve vormen van controle zijn, kunnen we op globale schaal het typevoorbeeld van een wereldregering nemen. Stel dat deze regering, geconfronteerd met hongersnood/overbevolking, een beleid moet uitstippelen dat rekening houdt met evolutionaire wetmatigheden. Deze zou dan de volgende (e-)diensten moeten verschaffen. Men begint met als 0-waarde onderdak, dit is een conditio sine qua non. Vervolgens eten, nakomeling maken (zoals stemrecht, maar dan een genetisch verlengstuk in plaats van een memetisch), kind adopteren (gemiddeld 1 per persoon). Dit is mijns inziens een Benthamiaanse of zelfs Millsiaanse uitwerking. Geen Kantiaanse. Al kan men zich afvragen wat dat dan betekent, een wereldburger te zijn.

Evolutie

Indien we louter evolutieleer toepassen, kunnen we het leven trachten te reduceren tot eten(en breder, de omgeving) en voortplanting(breder, communicatie met groepsleden die DNA delen). De zon en water zijn de primaire stuwende krachten die schuilgaan achter succesvolle levensvormen, voornamelijk dieren en planten. Transparantie van licht en toegang tot zoet water lijkt mij dan ook onmisbaar in elk menselijk habitat. De energie van de zon wordt onder andere via fotosynthese op zeer effectieve manier toegepast. Een neveneffect is echter dat bijvoorbeeld de productie van olie wederom andere organismen vergt om deze weg te werken. Het externaliseren van levensvormen lijkt me dan ook een schadelijke ontkenning van onze evolutionaire beperkingen. De blinde uurwerkmaker heeft ontwerpen die we kunnen namaken. Imitatie en verbeelding hebben reeds vele prachtige benaderingen bereikt. Sommigen zouden zelfs stellen dat we evolutie overtroffen hebben. Gezien de tijdschaal is dit een moeilijk houdbare claim. We hebben inzicht en soms is er menselijke selectie. Deze kunstmatige selectie ligt echter wederom in natuurlijke selectie en dus onder meer seksuele selectie. Elk succes dat de mensheid wenst te claimen, zoals het overwinnen van 'onmenselijke' aspecten van evolutie zal overschaduwd worden door de realisatie dat dit op zich ook het gevolg was van evolutie. Een mechanisme waar niet aan te ontsnappen valt. Waar is onze vrijheid? Waar is onze menselijkheid?
Ze heeft haar oorsprong te danken aan evolutie. Een theorie die daar betekenis aan geeft kan uitleggen hoe dat in zijn werk gaat en waar welke informatie staat die ons uitlegt hoe iets tot stand is gekomen. Waarom is een imaginaire vraag die voor de dromers en de filosofen rest. De restcategorie van het vragen stellen en de verbeelding van wat is. Is ook deze verbeelding niet een reductie van onze werkelijkheid? Van onze wereld. Nooit overzien wij het geheel, maar steeds slecht een deelaspect. We moeten dit in nederigheid aanvaarden. Intussen kunnen we ons ook koppig verzetten en zodoende inductie op haar zwakke punt wijzen. Een tegendeel dat de regel tegenspreekt. Maar hier komen we bij de mens als uitzondering van evolutie. Hoe kan dit waar zijn? Dit is in ieder geval een meer zinvolle vraag dan "waarom kan dit waar zijn?". Ze wekt in ieder geval de indruk van een groter nut te zijn.