zaterdag 16 april 2011

Het NIRAS is niet objectief of transparant over kernafval


Van Xavier mag ik hier een tekstje plaatsen. Grote eer.

Het tekstje dat hij bedoelde ging over kernafval. Ik wou eigenlijk eerst geen tekstje maar een grafiekje maken zoals hierboven afgebeeld, maar dat lukte niet.

Waarom niet?
Daarvoor kan je het tekstje lezen. Maar wel beloven daarna verder te denken, want je het als je wil op de bureaucratische overheid, op de egoïstische bedrijven of op de onkritische mensen en zelfs op de luie anarchisten steken.


Kernafval in België


Het was mooi weer gisteren en ik had zin om een artikeltje te schrijven over kernenergie en een mening te vormen in een belangrijk debat dat al jaren aan de gang is. Het belangrijkste probleem leek me de opslag van het afval. Hoe radioactief is dit nu, hoe radioactief is dit na X aantal jaren, en wat kost dit. Ver ben ik echter niet geraakt, en dit is waarom:

Ik heb cijfers nodig om te weten welke materialen in België opgeslagen liggen, in welke hoeveelheden. Curium is niet zo erg als uranium en uranium-233 is niet zo erg als uranium-235. [1] De halfwaardetijden liggen miljoenen jaren uit elkaar en terwijl je cellen van de ene stof kunnen muteren zal de andere ook brandwonden veroorzaken. Dus is het zeer belangrijk om te weten wat precies en in welke hoeveelheid we het in België hebben.

Na wat googlen vond ik een persbericht van Tinne Van der Straeten: Groen! wint gevecht om de openbaarheid van de cijfers over kernafval. [2] Kort samengevat: Het NIRAS, een overheidsinstelling die met belastinggeld het goedje waar electrabel niet voor wil zorgen beheert, moet sinds 2009 hun vijfjaarlijkse inventaris van het kernafval op Belgisch grondgebied openstellen aan het publiek.


Op zoek naar cijfertjes

Hup, naar een website van het NIRAS. [3] Geruststellende banner:

Afvalplan - Op weg naar een duurzaam beheer... van afval van de categorieën B en C... via een stapsgewijs, progressief en participatief proces... waaraan ook U kan deelnemen... het belangt ons allen aan!

Yes - ik participeer in het algemeen belang. Jammer genoeg blijkt het geen verhelderende website, maar gelukkig hebben ze er nog één met informatie over de inventaris. [4] Nog geen link naar de inventaris, maar wel dit:

Het totale volume geconditioneerd afval wordt ingeschat op 81.500 m³. Dit referentievolume omvat het opgeslagen afval op 1 januari 2001 en het afval dat nog zal worden geproduceerd tot 2070.

Een schatting van het kernafval in 2070, maar dan wel veel te algemeen. Ergens anders [5] vind ik dat er in 2008 18.200m² kernafval is - nog geen kwartje van de hoeveelheid in 2070 -, dus van de kernuitstap is bij het NIRAS duidelijk geen sprake. Er bestaat ook informatie [6] over verschillende sites.

Van de verschillende soorten radioactieve stoffen wordt op de website van het NIRAS geen melding gemaakt, noch van waar ik hun inventaris kan vinden. De site heeft daarentegen heel wat informatie over hun bijdrage tot de werkgelegenheid en de medische sector.

Misschien helpt de categorie 'publicaties'. Er zijn talloze publicaties, dus de informatie die ik wil is hier misschien versnipperd terug te vinden. Het zijn allemaal PDF-links, maar jammer genoeg werkt er geen enkele. Foutje van de webmaster?

Ik zal het kort houden: ik heb de hele site doorzocht en er is geen inventaris te vinden. Er is een pagina om reacties toe te voegen maar geen verzendknop en geen veld om de reactie zelf te typen (enkel persoonlijke gegevens) [7]. Jammer genoeg blijkt niemand van het personeel een emailadres te hebben. Dit is een dood spoor en het het is niet werkelijk de bedoeling dat U participeert.


Wat politici al probeerden

Na wat meer googlen merk ik dat Tinne van der Straeten dit probleem wel heeft opgemerkt. [8] Enkele politici hebben al veel tevergeefse stappen ondernomen om de inventaris openbaar te proberen maken. In chronologische volgorde is dit wat ze deden:

  • Op basis van parlementaire uitspraken van stichtende/bevoegde ministers voor het NIRAS (Dehaene, Di Rupo en Magnette) vroeg Tinne Van der Straeten de inventaris op bij het NIRAS. Deze weigerden.
  • Eloi Glorieux gebruikt de wet op openbaarheid van bestuur om het opnieuw te proberen. Het NIRAS weigert.
  • Eloi vecht dit aan voor de Commissie voor de toegang tot bestuursdocumenten. De Commissie gaf hem gelijk, en vroeg het Niras om het document openbaar te maken. Het NIRAS weigerde dit, want een beslissing van deze Commissie moet niet verplicht uitgevoerd worden.
  • Tinne stelt een parlementaire vraag naar de openbaarheid ervan. Opnieuw nee, maar de bevoegde minister mag achter gesloten deuren met de Commissie Bedrijfsleven toelichting krijgen. Zelfs daar krijgt men beperkte informatie.
  • Tinne doet beroep op de recente wet inzage openbaarheid van milieu-informatie waar kernafval expliciet in vermeld wordt. Het NIRAS weigert.
  • Tinne vecht dit aan bij de Federale Beroepscommissie. Zij oordelen dat het NIRAS de tweede inventaris openbaar moet maken, behalve dan de specifieke opslagplaats en organisatie (veiligheidoverweging).

Het NIRAS weigert echter nog steeds.

  • Het NIRAS probeert de uitvoering tegen te houden en stapt naar de Raad van State. Ze hebben ongelijk en de wet om de openbaarheid gaat van kracht. Dit is twee jaar geleden. Tinne krijgt zelf een kopie van de inventaris maar het publiek niet.
  • Het NIRAS vraagt een inhoudelijke vernietiging van de beslissing van de Raad van State. Deze procedure zou enkele jaren duren en is nog bezig. De argumentatie heeft te maken met financiële belangen van exploitanten. Bij Electrabel weten ze van niets.

Voorlopig nog geen volledig debat...

Het hoeft na dit alles geen uitleg dat hier belangen in meespelen die niet die van ons zijn.

Dit is allemaal behoorlijk ontransparant aangezien het NIRAS burgers moet informeren, en verontrustend aangezien het hun taak is om publiek debat te stimuleren. [9]

Er is natuurlijk wel debat, In een Metro uit september [10] bijvoorbeeld, waar een voorstander uit N-VA het volgende zei:

Het Niras (beheert radioactief afval, red.) is een van de weinige federale instellingen die goed werk levert. Het afval is een probleem, maar een dat we onder controle hebben.

Jammer genoeg kan hij geen details hebben, want de informatie is nergens te vinden en hij is geen betrokken partij in de processen over de openbaarheid van de inventaris.

Het liefst zou ik willen dat het NIRAS geen achterpoortjes meer vindt, maar als iemand die het document om professionele redenen in handen heeft transparantie voorop wil stellen is er natuurlijk wikileaks. In de tussentijd geen grafiekjes over de Belgische opslagkosten tot binnen 702 miljoen jaar, wanneer Uranium-235 nog (maar?) half zo schadelijk is, en geen persberichtjes waaruit ontegensprekelijk blijkt dat kernafval toch wel iets duurder uit zal vallen als we de hele toekomst in overweging nemen...


1

http://en.wikipedia.org/wiki/Radioactive_waste#Pharmacokinetics

2

http://www.groen.be/actualiteit/Telex-groen-wint-gevecht-openbaarheid-cijfers-kernafval_996.aspx

3

http://www.nirond.be/

4

http://www.mercatron.be/niras/php/htm/getpage.php?i=251

5

http://www.milieurapport.be/nl/feitencijfers/MIRA-T/sectoren/energiesector/afvalproductie-door-de-energiesector/opslag-van-geconditioneerd-radioactief-afval-in-afwachting-van-definitieve-berging/

6

http://www.niras.be/nederlands/PDF/Synthese_NL_07-03-2008_KAFT_.pdf

7

http://www.mercatron.be/niras/php/htm/getpage.php?i=498

8

http://www.tinnevanderstraeten.be/geheimzinnigheid_over_kernafval?page=show

9

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DC25MCK7

10

http://www.metrotime.be/UserFiles/DigiPaper/nl/20100917/11/MVLMP-0-20100917-11.pdf